Znak informacyjny przed wejściem do Biblioteki Kongresu.

Budynki Biblioteki Kongresu

W Waszyngtonie Biblioteka składa się z trzech budynków, nazwanych na cześć Thomasa Jeffersona, Johna Adamsa i Jamesa Madisona. Spośród nich Thomas Jefferson Building pełni rolę gmachu głównego i wyróżnia się wyjątkową architekturą. To właśnie tutaj znajdują się najważniejsze funkcje Biblioteki - administracja, czytelnia dla członków Kongresu oraz główny punkt informacyjny. Jednak prawdziwą perłą budynku jest Główna Czytelnia, zachwycająca swoją majestatyczną architekturą i imponującym zbiorem podręcznym, liczącym około 70 tysięcy tomów w 470 językach

Oprócz Głównej Czytelni, budynek Thomasa Jeffersona mieści także szereg specjalistycznych przestrzeni, takich jak czytelnie starodruków i zbiorów specjalnych, a także czytelnie europejską, hiszpańską, azjatycką, afrykańską, bliskowschodnią, historii i genealogii, mikrofilmów, czytelnię dla dzieci oraz Centrum Amerykańskiego Folkloru. Oprócz wymienionych funkcji, Biblioteka Kongresu organizuje bogaty program kulturalny, w skład którego wchodzą wykłady, koncerty, wystawy, festiwale oraz spotkania z poezją i literaturą.

Wejście do Biblioteki Kongresu naprzeciwko Kapitolu.

Biblioteka Kongresu - ciekawostki.

Największa biblioteka świata i najstarsza w Stanach Zjednoczonych, znana z licznych występów w filmach. Oferuje ogólnodostępny wewnętrzny taras, z którego można obserwować mieszkańców miasta zanurzonych w lekturze. Wśród atrakcji znajduje się publicznie wystawiony egzemplarz Biblii Gutenberga – prawdziwa gratka dla miłośników historii. Gmach biblioteki połączony jest korytarzem z Kapitolem, który z kolei tworzy sieć podziemnych tuneli prowadzących do co najmniej 12 budynków. Pracownicy korzystają z nich, przemieszczając się pieszo lub za pomocą podziemnych kolejek, co dodaje temu miejscu wyjątkowego charakteru.

Bilety terminowe do Biblioteki Kongresu

Wstęp do wszystkich budynków Biblioteki Kongresu jest bezpłatny, jednak wymagane są darmowe bilety terminowe. Każdy odwiedzający, bez względu na wiek, musi posiadać taki bilet. Bilety można rezerwować z 30-dniowym wyprzedzeniem. Dodatkowa ograniczona pula biletów online wypuszczana jest o 9:00, ale trzeba być na telefonie, bo szybko się rozchodzą.

Aby zarezerwować bilet terminowy, odwiedź stronę:

https://www.etix.com/ticket/e/1038417/timedentry-ticket-reservations-washington-thomas-jefferson-building

Na stronie wybierz dostępną datę z kalendarza oraz godzinę swojego wejścia.

Więcej informacji na temat procesu rezerwacji znajdziesz w sekcji „Przygotowania do wyjazdu” pod nagłówkiem „Rezerwacja i zakup biletów wstępu przed wyjazdem”.

Po dokonaniu rezerwacji należy wydrukować potwierdzenie lub zapisać je na telefonie, aby pokazać je przy wejściu. Istnieje możliwość wydrukowania biletów na miejscu, jednak dla wygody i bezpieczeństwa zalecamy przygotowanie biletu wcześniej.

Na zwiedzanie należy przeznaczyć przynajmniej 2 godziny.

Biblioteka Kongresu, plan parteru - Ground Floor

źródło: loc.gov, https://www.loc.gov/static/portals/visit/documents/TJB-brochure-2024.pdf ,dostęp: 07.05.2025.

Zwiedzanie Biblioteki Kongresu

Przy wejściu do Biblioteki Kongresu należy, jak w większości miejsc publicznych w USA, przejść przez kontrolę bezpieczeństwa obejmującą zarówno osobistą kontrolę, jak i sprawdzenie bagażu. Po przejściu tej procedury należy skręcić w lewo, gdzie skanowane są bilety terminowe. Polecam zejść następnie na dół, aby zostawić okrycia wierzchnie i bagaż w szatni (Cloakroom). Niestety, nasza wizyta nie należała do najprzyjemniejszych, ponieważ trafiliśmy na bardzo nieuprzejmą Panią w szatni, przez co obawialiśmy się zadawać jakiekolwiek pytania. Na tym poziomie znajdują się również toalety.

Biblioteka Kongresu, plan pierwszego piętra - First Floor

źródło: loc.gov, https://www.loc.gov/static/portals/visit/documents/TJB-brochure-2024.pdf ,dostęp: 07.05.2025.

Pierwsze piętro Biblioteki Kongresu

Udaliśmy się schodami na górę, na pierwsze piętro. Aby lepiej zorientować się w przestrzeni, warto poszukać pracownika obsługi, który rozdaje bezpłatne plany/mapy Biblioteki Kongresu. Dzięki temu łatwiej będzie zaplanować zwiedzanie tego wyjątkowego miejsca.

1. Główny Hol Biblioteki - Great Hall

Główny Hol Biblioteki, jako pierwsze miejsce, które odwiedzający widzą po wejściu do Biblioteki Kongresu, został zaprojektowany tak, aby robić niezapomniane wrażenie. Wnętrze zachwyca bogactwem zdobień i dbałością o szczegóły. Każdy element, od podłogi aż po sufit, emanuje przepychem.

Główny Hol Biblioteki Kongresu

Kolorowe i różnorodne marmury, zdobione łuki, majestatyczne schody, marmurowe popiersia, brązowe rzeźby oraz misternie wykonane mozaiki tworzą atmosferę pełną splendoru. U podstawy schodów stoją brązowe postacie kobiet w klasycznych draperiach, zwieńczonych wawrzynem, trzymających pochodnie, symbolicznie witając gości.

Brązowe postacie kobiet w klasycznych draperiach  trzymających pochodnie, symbolicznie witają gości.

Przepięknie zdobiony sufit, łuki, marmury - wrażenie wspaniałe

Balustrady schodów zdobią figurki przedstawiające chłopców, którzy reprezentują różne zawody. Gipsowe popiersia Thomasa Jeffersona i George’a Washingtona serdecznie witają zarówno czytelników, jak i turystów, podkreślając historyczne znaczenie tego wyjątkowego miejsca.

Projekt budynku doskonale oddaje ducha i wartości epoki, w której powstał. Był to czas dynamicznego rozwoju przemysłowego, postępu technologicznego oraz naukowego, znany również jako "epoka pozłacana".

2. Główna Czytelnia (Main Reading Room) - polecam jej odwiedzenie na samym początku. Znajduje się on niedaleko Biblii Gutenberga. Wejście odbywa się w małych grupach, a na początku należy poczekać w kolejce. Każdy odwiedzający otrzymuje kolorową naklejkę na ubranie, co pomaga w organizacji. Udało nam się dostać do ostatniej tury przed dłuższą przerwą. Wewnątrz mogliśmy podziwiać przepiękne wnętrze, przechadzając się po wyznaczonej trasie.

Główna Czytelnia pełna przepychu, wzbidza zachwyt zaraz po wejściu

Ważne informacje: Główna Czytelnia znajduje się na pierwszym piętrze budynku Thomasa Jeffersona i jest dostępna dla gości od wtorku do piątku w godzinach 10:30–11:30 oraz 14:00–15:00. Dodatkowo, w czwartkowe wieczory przestrzeń można zwiedzać od 17:00 do 19:00.

Główna czytelnia poniżej jest sercem Biblioteki Kongresu.

Po wejściu pierwsze, co przykuwa uwagę, to imponujący kopułowy sufit górujący nad przestrzenią. Na jego szczycie znajduje się malowidło, które wzbudza zachwyt. Przedstawiona jest piękna kobieta symbolizująca Ludzkie Zrozumienie, która unosi zasłonę ignorancji. Towarzyszą jej dwaj cherubini.

Malowidło na imponującym kopułowym suficie

W środku Czytelni Głównej można zobaczyć centralne biurko bibliotekarza.

U podstawy kopuły widzimy 12 postaci – zarówno kobiecych, jak i męskich – reprezentujących 12 narodów lub epok, które w 1897 roku odegrały kluczową rolę w intelektualnym rozwoju współczesnej cywilizacji (m.in. Egipt, Grecja, Rzym, Islam, Średniowiecze itp.). Pod kopułą, pomiędzy łukami, znajdują się alegoryczne postacie kobiece stojące na ośmiu monumentalnych marmurowych kolumnach. Posągi te symbolizują fundamentalne wartości i aspekty cywilizowanego życia: religię, handel, historię, sztukę, filozofię, poezję, prawo i naukę. Witraże w półokrągłych oknach ukazują pieczęcie 45 stanów oraz 3 terytoriów.

Nieco poniżej, na balustradach galerii, umieszczono 16 brązowych posągów przedstawiających mężczyzn, których osiągnięcia odegrały istotną rolę w historii świata. Wśród nich znajdują się postaci takie jak Michał Anioł, Beethoven, Kolumb, Fulton, Herodot, Gibbon, Solon, Kant, Platon, Bacon, Homer, Szekspir, Mojżesz, Św. Paweł, Newton oraz Joseph Henry.

W środku Czytelni Głównej można zobaczyć centralne biurko, na którym naukowcy otrzymują swoje książki. Książki te są wywoływane z magazynów na całym Kapitolu i poza nim. Uwagę przykuwa lampa oraz biurka badawcze, które otaczają przestrzeń podłogi. Światła tych lamp wypełniają wnętrze ciepłym, przytulnym blaskiem. Przy biurkach, a także między nimi, krążą bibliotekarze, chętnie wyjaśniający, jak odwiedzający mogą korzystać z bogatych zasobów Biblioteki Kongresu. Książki widoczne w czytelni to jedynie mały fragment bogatych zasobów całej biblioteki.

Książki są starannie poukładane w każdej wnęce, tworząc uporządkowany krajobraz.

  Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów wnętrza jest imponujący zegar wiszący nad wejściem. Zegar Rotunda, zaprojektowany przez Johna Flanagana, przedstawia postać Ojca Czasu z kosą w dłoni. Po jego bokach znajdują się rzeźby kobiet z dziećmi symbolizujące cztery pory roku, a w tle widnieją brązowe znaki zodiaku. Całość wykonana jest z różnorodnych, szlachetnych marmurów, a wskazówki zdobią kamienie półszlachetne, nadając zegarowi niezwykłego uroku.

Zegar Rotunda wiszący nad wejściem do Głównej Czytelni.

3.Biblia Gutenberga

Jednym z najcenniejszych skarbów Biblioteki Kongresu jest Biblia Gutenberga, niezwykłe dzieło wydrukowane na welinie – specjalnie przygotowanej skórze cielęcej, która służyła jako powierzchnia do pisania i drukowania.

Biblia Gutenberga to pierwsza drukowana książka w historii, powstała dzięki innowacyjnej prasie drukarskiej oraz ruchomym czcionkom metalowym w Europie Zachodniej. To łacińskie wydanie Pisma Świętego (Wulgaty), które zostało opracowane w latach 1452–1455 w oficynie Jana Gutenberga w Moguncji, Niemcy. Dwutomowe wydanie zawdzięcza swoją nazwę właśnie swojemu wizjonerskiemu wydawcy.

Spójrzmy teraz na otwarte strony Biblii. Podczas gdy czarny tekst został wydrukowany na prasie Johannesa Gutenberga, niebieskie i czerwone inicjały i zwoje zostały ukończone ręcznie. Przyjrzyj się uważnie listom. Czy rozpoznajesz tę czcionkę? Typ Gutenberga jest inspiracją dla czcionki Blackletter znajdującej się obecnie w wielu komputerach i tabletach.

Biblia Gutenberga to jeden z najcenniejszych skarbów Biblioteki Kongresu.

4. Biuro Ceremonialne Bibliotekarza Kongresu – Librarian’s  Ceremonial Office

The Librarian's Ceremonial Office jest biurem ceremonialnym Biblioteki Kongresu, które znajduje się w budynku Thomas Jeffersona. Od 1897 do 1980 roku było to główne miejsce pracy Bibliotekarzy Kongresu. Biuro posiada sklepiony sufit z symbolami, które symbolizują mądrość i wiedzę: Sowa, Lampa, Otwarta księga. Obecnie  biuro jest wykorzystywane przez Bibliotekarza Kongresu do spotkań z dygnitarzami i innymi gośćmi specjalnymi

Zwiedzanie: wejście prowadzi do małej części biura, która jest otoczona drewnianą barierą, uniemożliwiając zwiedzającym pełny wgląd do środka, ale pozwalając im zobaczyć wnętrze biura

Biuro Ceremonialne Bibliotekarza Kongresu

5. Sklep z pamiątkami – Library Store

Choć nie możesz zabrać do domu największej biblioteki świata, The Library Store oferuje mnóstwo wyjątkowych produktów, które pozwolą Ci upamiętnić wizytę i kontynuować pasję do zdobywania wiedzy. Wśród nich znajdziesz całą kolekcję inspirowaną Thomasem Jeffersonem, obejmującą koszulki, podstawki, przyciski do papieru, kubki, dzienniki, torby płócienne, pamiątkowe książki i wiele innych.

Sklep z pamiątkami w Bibliotece Kongresu

źródło: washington.org, https://washington.org/pl/visit-dc/museum-gift-shop-guide ,dostęp: 07.05.2025.

Sklep oferuje również szeroki wybór odzieży (bluzy, skarpetki, piżamy dla dzieci), różnorodne kubki do kawy, stylowe podpórki do książek, a także kartki okolicznościowe i kalendarze – wszystko, czego potrzebujesz, by przenieść odrobinę magii biblioteki do swojego domu.

Biblioteka Kongresu, plan drugiego piętra - Second Floor

źródło: loc.gov, https://www.loc.gov/static/portals/visit/documents/TJB-brochure-2024.pdf ,dostęp: 07.05.2025.

Drugie piętro Biblioteki Kongresu

Po wejściu na pierwsze piętro, poszukaj krótkich schodów prowadzących na wyższy poziom. Naprzeciwko znajdziesz imponującą mozaikę przedstawiającą Minerwę.

1. Mozaika Minerwy – Minerva Mosaic

Na wschodniej stronie drugiego piętra, przy schodach, można podziwiać piękną szklaną i złoconą mozaikę. Przedstawia ona Minerwę, gotową do obrony cywilizowanego społeczeństwa. Po jej lewej stronie widoczny jest posąg Zwycięstwa, a na jej prawym kolanie spoczywa sowa – symbol mądrości. Minerwa dzierży w dłoni zwój, na którym wymienione są różne dziedziny nauki. Zwój jest częściowo rozwinięty, symbolizując nieustanne dążenie do wiedzy i zrozumienia.

Piękna, szklana i złocona Mozaika Minerwy

2. Galeria Głównej Czytelni – Main Reading Room Overlook

Po obu stronach mozaiki znajdują się schody prowadzące do specjalnej galerii, skąd przez szklaną szybę można podziwiać Główną Czytelnię (więcej przy opisie pierwszego piętra Biblioteki).

Widok na Główną Czytelnię z oszklonej galerii powyżej.

3. Antresola – Mezzanine

Antresola Wielkiej Sali w Bibliotece Kongresu, zlokalizowana na drugim piętrze budynku Thomasa Jeffersona, zachwyca bogactwem malowideł i detali artystycznych. Sufity i ściany zdobią niezwykłe dzieła, które ilustrują związek sztuki z nauką.

Antresola Wielkiej Sali w Bibliotece Kongresu

- Malowidła ścienne w formie okrągłych fresków przedstawiają kobiece postacie – muzy literatury i nauki. Te obrazy podkreślają misję Biblioteki Kongresu jako miejsca wspierającego odkrywanie idei w różnych dziedzinach i obszarach zainteresowań.

- Kolekcja obrazów, znana jako „panele pompejańskie”, ukazuje cnoty takie jak sprawiedliwość, odwaga i patriotyzm.

- Cytaty i inskrypcje, umieszczone w złotych prostokątach wokół antresoli, pochodzą z klasycznych i nowoczesnych tekstów literackich oraz naukowych.

- Zdobienia sufitu: kremowo-czarne wzory w formie okręgów symbolizują znaki drukarskie, a prostokątne, niebiesko-zielone panele w narożnikach przedstawiają obrazy związane ze sportem – od starożytnych igrzysk olimpijskich po współczesny futbol amerykański i baseball.

Widok na Główny Hol ze schodów .

Korytarze północny i południowy prowadzą do sal wystawowych, natomiast korytarz wschodni prowadzi do Galerii dla Zwiedzających w Głównej Czytelni.

4. Galeria Skarbów - Treasures Gallery

Otwarta dla publiczności w czerwcu 2024 roku. Nowa Galeria Skarbów to wyjątkowe miejsce, które pozwala odwiedzającym odkryć niezwykłe zbiory Biblioteki. Stworzona jako przestrzeń publiczna, galeria prezentuje rotacyjne, tematyczne wystawy, umożliwiając gościom podziwianie fascynujących i unikalnych artefaktów przechowywanych przez Bibliotekę. Inauguracyjna wystawa, zatytułowana „Zbieranie wspomnień”, zgłębia sposoby, w jakie różne kultury zachowują pamięć. Ekspozycja podkreśla rolę Biblioteki w dokumentowaniu zbiorowych wspomnień, odzwierciedlających zarówno kluczowe momenty historyczne, jak i indywidualne doświadczenia. Wystawa czerpie z bogatych zasobów Biblioteki, zarówno kolekcji Americana, jak i zbiorów międzynarodowych. Prezentowane eksponaty obejmują nagrania głosowe, ruchome obrazy, pamiętniki, rękopisy, fotografie, dzieła sztuki, mapy, książki i wiele więcej.

Galeria Skarbów - inauguracyjna wystawa „Zbieranie wspomnień”.

źródło: loc.gov, https://www.loc.gov/visit/library-for-you/treasures-gallery ,dostęp: 07.05.2025.

Najważniejsze eksponaty: ręcznie napisany szkic przemówienia gettysburskiego autorstwa prezydenta Abrahama Lincolna, oryginalne teksty do musicalu „The Sound of Music”, projekty koncepcyjne Vietnam Veterans Memorial, szkice komiksowe Spider-Mana, kryształowy flet prezydenta Jamesa Madisona, tablice klinowe liczące 4000 lat. Galeria Skarbów to miejsce, które łączy historię, sztukę i kulturę, oferując gościom niezapomniane doświadczenie obcowania z najcenniejszymi świadectwami naszej wspólnej przeszłości.

5. Galeria Wystaw - Southwest Gallery

Ekspozycje w galerii są regularnie zmieniane. Aktualnie prezentowana wystawa to: „The Two Georges”, trwająca od 28 marca 2025 do 21 marca 2026.

Wystawa ta jest unikalnym połączeniem trzech niezwykłych zbiorów: dokumentów George’a Washingtona z Biblioteki Kongresu, instrumentów naukowych Jerzego III z Science Museum Group w Londynie oraz artykułów należących do George’a III z Królewskiej Kolekcji i Królewskich Archiwów. Po raz pierwszy prezentowane razem, materiały te pozwalają prześledzić równoległe życie dwóch mężczyzn urodzonych w odstępie zaledwie sześciu lat.

Wystawa w Southwest Gallery

źródło: newsroom, https://newsroom.loc.gov/news ,dostęp: 08.05.2025.

Ekspozycja ukazuje, jak ich losy zostały ukształtowane przez Imperium Brytyjskie, idee Oświecenia oraz Rewolucję. Odkrywa ich wspólne zainteresowania nauką i rolnictwem, jednocześnie zgłębiając ich podejście do wyzwań epoki – wojny, niewolnictwa, polityki oraz presji życia publicznego.

6) Mapa Waldseemellera  - Waldseemüller’s  Map

Światowa mapa Martina Waldseemüllera z 1507 roku powstała w ramach ambitnego projektu realizowanego w St. Dié, niedaleko Strasburga we Francji, w pierwszych latach XVI wieku. Celem projektu było zgromadzenie i aktualizacja nowej wiedzy geograficznej wynikającej z odkryć dokonanych pod koniec XV oraz na początku XVI wieku. Najbardziej fascynującym rezultatem tych badań była obszerna mapa świata Waldseemüllera, która opierała się na danych zebranych podczas wypraw Amerigo Vespucciego w latach 1501–1502 do Nowego Świata. To właśnie na tej mapie Waldseemüller nazwał nowo odkryte ziemie "Ameryką", oddając hołd Vespucciemu za jego przełomowe spostrzeżenia. Vespucci zrozumiał bowiem, że odkryty ląd stanowi nowy kontynent, niezależny od Azji. Jest to jedyny znany, zachowany egzemplarz pierwszego wydania mapy, która pierwotnie została wydrukowana w nakładzie tysiąca kopii.

Mapa Waldseemüllera na ścianie Biblioteki Kongresu

źródło: loc.gov, https://www.loc.gov/collections ,dostęp: 08.05.2025.

Mapa Waldseemüllera była przełomowa, ponieważ wspierała rewolucyjną teorię Vespucciego, ukazując Nowy Świat jako odrębny kontynent, nieznany wcześniej Europejczykom. Była to także pierwsza mapa – zarówno drukowana, jak i manuskryptowa – która wyraźnie przedstawiała oddzielną półkulę zachodnią, z Oceanem Spokojnym jako osobnym akwenem. Ten kartograficzny przełom oznaczał ogromny postęp w ówczesnej wiedzy geograficznej, uznając istnienie nowego kontynentu i na zawsze zmieniając europejskie postrzeganie świata, które do tej pory ograniczało się do podziału na trzy znane części: Europę, Azję i Afrykę.

7)Biblioteka Thomasa Jeffersona - Thomas Jefferson’s Library

Ikoniczna szklana spirala, mieszcząca osobistą bibliotekę trzeciego prezydenta Stanów Zjednoczonych, stanowi centralny element najstarszej federalnej instytucji kulturalnej w kraju. Z okazji dwusetnej rocznicy istnienia Biblioteki przygotowano wystawę poświęconą Thomasowi Jeffersonowi, rzucając światło na intelektualne fundamenty jednej z najbardziej cenionych postaci w historii Ameryki.

Obecna wystawa, otwarta 11 kwietnia 2008 roku, prezentuje niezwykłą kolekcję Thomasa Jeffersona (1743–1826). Pierwotnie planowana jako ekspozycja tymczasowa, zdobyła tak ogromną popularność, że przekształcono ją w wystawę stałą. 

Spiralna biblioteka Thomasa Jeffersona 

źródło: cgpartnersllc, https://www.cgpartnersllc.com/projects/library-of-congress-thomas-jeffersons-library,dostęp: 09.05.2025. 

Przez całe swoje życie Jefferson zgromadził imponujący zbiór książek obejmujących szerokie spektrum tematów i języków. Kierował się zmodyfikowaną wersją systemu organizacyjnego, dzieląc swoją kolekcję na trzy główne kategorie: pamięć, rozum i wyobraźnię. Kategorii tych odpowiadały nazwy: „Historia”, „Filozofia” oraz „Sztuki Piękne”. Następnie zbiór został podzielony na czterdzieści cztery szczegółowe „rozdziały”, które ukazują różnorodność jego zainteresowań i pasji.

Dziś książki z biblioteki Thomasa Jeffersona stanowią część zbiorów Wydziału Rzadkich Ksiąg i Zbiorów Specjalnych Biblioteki Kongresu, będąc świadectwem jego erudycji i wszechstronności.

Źródła informacji wykorzystane w tekście o Bibliotece Kongresu:

 https://www.loc.gov        https://worldcitytrail.com         https://bazhum.muzhp.pl

https://pl.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/23/Zoom-in-on-America-May-2011.pdf

Widok na Kongres z okna Biblioteki Kongresu.

Kolejnym przystankiem naszej wycieczki był Kapitol Stanów Zjednoczonych. Niestety, nie udało mi się zwiedzić jego wnętrza, ponieważ wszystkie terminy były już zajęte. Nasza wizyta w USA przypadła na wyjątkowo gorący okres – zaledwie trzy dni przed inauguracją prezydentury Donalda Trumpa. Opiszę go pokrótce i jak tylko będziecie mogli zarezerwujcie wizytę na Kapitolu dużo wcześniej.

2. United States Capitol - Kapitol Stanów Zjednoczonych - 

Kapitol Stanów Zjednoczonych to okazały biały budynek z charakterystyczną kopułą, położony w Waszyngtonie na Wzgórzu Kapitolińskim (Capitol Hill) i symbol amerykańskiej demokracji. Jego zbudowana w stylu neoklasycystycznym bryła składa się z części centralnej sięgającej 88-metrów oraz dwóch skrzydeł.

 Ten słynny gmach pełni funkcję siedziby Kongresu, miejsca, w którym kongresmani i kongresmenki reprezentują naród, debatują nad ustawami oraz podejmują kluczowe decyzje legislacyjne. Kapitol z pewnością kojarzysz z licznych filmów i seriali, gdzie często przedstawiany jest jako serce amerykańskiej polityki.

Kapitol od strony wschodniej.

Czym właściwie jest Kongres?

Kongres Stanów Zjednoczonych to dwuizbowy parlament, będący najwyższym organem przedstawicielskim oraz kluczowym filarem władzy ustawodawczej w USA. Tworzą go dwie izby: Senat i Izba Reprezentantów, która swoim charakterem przypomina polski Sejm.

Budowa Kapitolu rozpoczęła się w 1793 roku. W listopadzie 1800 roku Kongres, wraz z Biblioteką Kongresu oraz Sądem Najwyższym, przeniósł się do nowo ukończonego północnego skrzydła budynku. Południowe skrzydło ukończono w 1807 roku, jednak w 1814 roku Kapitol został spalony przez Brytyjczyków podczas wojny. Obecna centralna część Kapitolu została ukończona w 1826 roku. Wraz z rozwojem kraju i przystąpieniem nowych stanów do unii, liczba przedstawicieli i senatorów wzrosła, co wymusiło rozbudowę budynku. Od 1850 roku rozpoczęto prace, mające na celu dostosowanie Kapitolu do nowych potrzeb. Już po drugiej wojnie światowej siedziba amerykańskiego parlamentu doczekała się kolejnej rozbudowy połączonej z gruntownym remontem kopuły. Miliony odwiedzających to miejsce turystów sprawiły, że konieczne stało się rozbudowanie obsługującej ich infrastruktury – w 2008 roku otwarto wybudowane specjalnie dla nich Centrum Obsługi Gości (Capitol Visitor Center). Na powierzchni 54-tysięcy metrów kwadratowych umieszczono w nim eksponaty związane z historią Kapitolu, w tym trzymetrowy model kopuły.

Kapitol to nie tylko serce amerykańskiego prawodawstwa, ale również niezwykłe dzieło sztuki, pełne obrazów i rzeźb odwołujących się do historii Stanów Zjednoczonych. Szczególną uwagę przyciąga sklepienie z ogromnym freskiem „Apoteoza Waszyngtona” , który zdobi kopułę nad Rotundą (55 metrów nad poziomem podłogi) i zajmuje powierzchnię aż 433-metrów kwadratowych.. Jest to hołd na cześć pierwszego Prezydenta USA Jerzego Waszyngtona, przedstawiający go jako niemal boską postać unoszącą się w chwale do nieba, której towarzyszą postacie z mitologii. Po jego prawicy zasiada bogini Wolność, a z drugiej strony Wiktoria, bogini zwycięstwa.

Ogromny fresk „Apoteoza Waszyngtona” zdobi kopułę nad Rotundą.

źródło: plndesign, https://plndesign.pl/wp-content/uploads/2025/01/kapitol-stanow-zjednoczonych-foto-yael-clusman-unsplash.jpg ,dostęp: 09.05.2025. 

Choć Kapitol jest przede wszystkim budynkiem biurowym, stanowi także miejsce odwiedzane przez turystów z całego świata, którzy chcą zgłębić tajniki amerykańskiej demokracji. Zwiedzanie wnętrz Kapitolu jest możliwe wyłącznie z przewodnikiem, a wstęp jest bezpłatny, jednak wymaga wcześniejszego uzyskania wejściówki.

Jak zorganizować wycieczkę po Kapitolu Stanów Zjednoczonych?

Zaplanuj swoją wizytę z wyprzedzeniem! Zwiedzanie Kapitolu z przewodnikiem jest bezpłatne i dostępne dla wszystkich, którzy dokonają wcześniejszej rezerwacji online. Chociaż istnieje możliwość uzyskania biletów na miejscu na ten sam dzień, wymaga to stania w kolejce w Centrum dla Odwiedzających Kapitol. Warto jednak pamiętać, że wiosną i latem kolejki mogą być bardzo długie, co często ogranicza szanse na wejście. Dlatego zdecydowanie rekomendujemy zarezerwowanie daty i godziny zwiedzania z wyprzedzeniem.

Wszystkie wycieczki rozpoczynają się i kończą w Capitol Visitor Center, które jest otwarte od poniedziałku do soboty w godzinach 8:30-16:30. Zwiedzanie trwa zwykle około 90 minut.

Jeśli nie posiadasz wydrukowanej rezerwacji wycieczki, wystarczy, że zabierzesz ze sobą przydzielony numer rezerwacji. Dodatkowo, dla zagranicznych gości dostępne są bezpłatne urządzenia do słuchania, oferujące tłumaczenie w wielu językach.

Co zobaczysz podczas wycieczki po Kapitolu?

Wycieczka z przewodnikiem rozpoczyna się od 13-minutowego filmu wprowadzającego, po którym odwiedzisz najważniejsze punkty Kapitolu. Pierwszym przystankiem jest Rotunda Kapitolu, gdzie przewodnik wskaże centralny punkt Dystryktu Kolumbii i zaprezentuje niezwykły efekt akustyczny. Dzięki niemu osoba mówiąca z odległości kilku metrów jest słyszana wyraźniej niż ktoś znajdujący się bliżej. Możesz podziwiać spektakularne malowidła ścienne zdobiące kopułę Rotundy, w tym słynny fresk "Apoteoza Waszyngtonu" na sklepieniu (opis powyżej). Tuż poniżej 36 okien otaczających kopułę znajduje się kolejne niezwykłe dzieło, zapoczątkowane przez włoskiego malarza – „Fryz z historią Ameryki”. Składa się on z dziewiętnastu scen historycznych, stylizowanych na płaskorzeźby, które opowiadają o ważnych momentach w dziejach Ameryki. 

Rotunda Kapitolu pod kopułą

źródło: ytravelblog, https://www.ytravelblog.com/us-capitol-washington-dc ,dostęp: 09.05.2025. 

Na ścianach Rotundy można podziwiać monumentalne obrazy prezentujące kluczowe momenty w historii Stanów Zjednoczonych, takie jak: Podpisanie Deklaracji Niepodległości, Chrzest Pocahontas, Zaokrętowanie pielgrzymów, Lądowanie Kolumba czy Rezygnacja generała Jerzego Waszyngtona z funkcji wojskowej. Podczas 45-minutowej pieszej wycieczki odwiedzisz również Kryptę, Narodową Salę Statuaryjną oraz korytarze Kapitolu. W tych miejscach zobaczysz posągi reprezentujące każdy stan, które są świadectwem historii i dziedzictwa Ameryki.

Dokładnie pod Rotundą Kapitolu znajduje się Krypta.

źródło: ytravelblog, https://www.ytravelblog.com/wp-content/uploads/2022/12/us-capitol-building-1.jpg ,dostęp: 09.05.2025. 

Czy mogę zobaczyć Kongres w sesji?

Wycieczka z przewodnikiem nie obejmuje zwiedzania galerii Senatu i Izby Reprezentantów. Odwiedzający jednak mogą uzyskać bezpłatne przepustki przez swoich kongresmanów, aby obserwować obrady obu izb podczas sesji Kongresu. Zagraniczni goście mogą otrzymać przepustki do galerii, pytając w Biurach Reprezentantów Izby Reprezentantów lub Senatu, znajdujących się na górnym poziomie Centrum Turystycznego Kapitolu.

Jak dostać się do Centrum Turystycznego Kapitolu Stanów Zjednoczonych?

Z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc parkingowych, najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z metra. W pobliżu Kapitolu, w zasięgu krótkiego spaceru, znajdują się trzy stacje metra: Union Station (linia czerwona), Capitol South oraz Federal Center SW (linie pomarańczowa, srebrna i niebieska). Główne wejście publiczne znajduje się pod ziemią po wschodniej stronie budynku Kapitolu, położonego pod adresem 1st St SE, Washington, DC 20515. Tutaj znajdziesz Centrum Odwiedzających (US Capitol Visitor Center) i Halę Wystawową, gdzie rozpoczynasz wycieczkę.

Po przejściu przez bramki bezpieczeństwa otrzymasz naklejkę upoważniającą do poruszania się po obiekcie

Centrum dla Zwiedzających Kapitol, szary budynek na dole.

Zdjęcia ©2025 Google, Airbus,Maxar Technologies,Dane mapy ©2025

Aby dokonać rezerwacji online, kliknij tutaj:

https://tours.visitthecapitol.gov/cvc

Najpierw wypełnij formularz, aby założyć konto. Po zalogowaniu na swoje konto będziesz mógł zarezerwować bezpłatne bilety online.

Wskazówka: Zawsze jeśli przeglądasz stronę internetową w innym języku, na przykład języku angielskim, kliknij ikonę w górnej części przeglądarki obok adresu strony i skorzystaj z funkcji tłumaczenia na język polski.

Jeżeli nie będziesz miał czasu lub możliwości, aby zwiedzić Kapitol od środka, warto przynajmniej obejść go dookoła i zrobić kilka interesujących, pamiątkowych zdjęć. Sama musiałam się zadowolić takim rozwiązaniem. Fotografować mogłam jedynie z jednej strony, ponieważ druga, podobnie jak wiele innych miejsc, była ogrodzona w związku ze zbliżającą się inauguracją.

Kapitol z drugiej strony. Metalowe barierki, wstawiane przez amerykańskie służby specjalne wzmacniają środki bezpieczeństwa przed uroczystą inauguracją Trumpa

Widok na Kapitol zimą. od zachodniej strony.

Źródła informacji wykorzystane w tekście o Kapitolu Stanów Zjednoczonych:

https://washington.org/pl/DC-faqs-for-visitors/how-can-i-tour-capitol-how-can-i-see-congress-session

https://www.visitthecapitol.gov/visit/book-a-tour

Po zachodniej stronie Kapitolu można podziwiać trzy imponujące pomniki, tworzące tzw. trzyczęściową grupę rzeźbiarską. Znajdują się one w pobliżu The Capitol Reflecting Pool, sztucznego zbiornika wodnego usytuowanego na zachodnim krańcu National Mall.

3) Peace monument - Pomnik Pokoju -

Adres: Washington, DC 20004, Capitol Grounds

Pomnik, znany również jako Pomnik Marynarki Wojennej, znajduje się na rondzie przed Kapitolem.

Na szczycie monumentu widnieje postać muzy Historii, pochylającej się nad księgą z napisem: „Umarli, aby ich kraj mógł żyć”. Obok niej ukazana jest kobieta symbolizująca Smutek, opłakująca bohaterów na ramieniu Historii. Poniżej znajduje się postać Victory (Zwycięstwa), trzymająca wieniec laurowy i gałąź dębu – symbole triumfu i siły. U jej stóp bawią się niemowlę Mars, bóg wojny, oraz niemowlę Neptun, bóg morza, dzierżąc miecz i trójząb.

Cały pomnik wykonany z białego marmuru wznosi się na wysokość 13 metrów.

Pomnik oddaje hołd oficerom, marynarzom i marines Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych, którzy poświęcili życie w obronie wolności swojego kraju.

Pomnik Pokoju - Peace monument

źródło: nps.gov, https://www.nps.gov/common/uploads/cropped_image/primary/E795C34B-F57A-1ADB-D4E67E6BF38D5721.jpg?width=1600&quality=90&mode=crop ,dostęp: 11.05.2025. 

4)  Ulysses S. Grant Memorial - Pomnik Generała Ulyssesa S. Granta.

Adres: Washington, DC 20004, Capitol Grounds

Ta rzeźba, znajdująca się w Waszyngtonie, D.C., upamiętnia generała wojny secesyjnej oraz 18. prezydenta Stanów Zjednoczonych, Ulyssesa S. Granta. Grant zasłynął przede wszystkim jako głównodowodzący armią Unii podczas wojny secesyjnej oraz jako prezydent Stanów Zjednoczonych sprawujący urząd w latach 1869-1877.

Pomnik przedstawia centralną, majestatyczną brązową rzeźbę konną Granta, otoczoną grupami artylerii i kawalerii, umieszczonymi na marmurowej platformie. Na czterech narożnikach znajdują się figury lwów strażniczych, a sam Grant został ukazany z opanowanym, spokojnym wyrazem twarzy, kontrastującym z dynamicznymi scenami militarnymi wokół niego.

Monument został zlecony przez Kongres w 1901 roku jako największy pomnik swoich czasów i ukończony w 1922 roku, po dwudziestu latach prac.

Pomnik symbolicznie nawiązuje do oddalonego o trzy kilometry na zachód Pomnika Lincolna, podkreślając ich współpracę podczas kluczowych momentów wojny secesyjnej.

Pomnik Generała Ulyssesa S. Granta

5. Garfield Memorial - Pomnik Jamesa A. Garfielda - 

Jest to pomnik Jamesa A. Garfielda, prezydenta Stanów Zjednoczonych, wybranego w 1880 roku i zamordowanego w 1881 roku przez niezadowolonego kandydata na urząd po odbyciu zaledwie czterech miesięcy swojej kadencji.

Stożkowy, cylindryczny granitowy cokół mieści cztery ponadnaturalnej wielkości brązowe figury, z portretem Garfielda na górze i trzema alegorycznymi figurami reprezentującymi różne fazy jego kariery poniżej. Postać w górnej warstwie, przedstawiona tak, jakby wygłaszała przemówienie, patrzy uważnie na zewnątrz, trzymając plik papierów w lewej ręce, a prawą spoczywającą na książce na udrapowanej kolumnie. Poniżej niego młody Student, udrapowany w owczą skórę, sugeruje wczesną pracę Garfielda jako nauczyciela. Brodaty, w średnim wieku Wojownik, noszący wilczą skórę, reprezentuje jego saksońskie pochodzenie i karierę wojskową podczas wojny secesyjnej. Starszy Mąż Stanu, ubrany w togę i trzymający tabliczkę z napisem „Prawo/Sprawiedliwość/Dobrobyt”, symbolizuje osiągnięcia Garfielda jako kongresmena, senatora i prezydenta.  

Pomnik Jamesa A. Garfielda - Garfield Memorial

źródło: aoc.gov, https://www.aoc.gov/sites/default/files/garfield%20monument.jpg, dostęp: 11.05.2025. 

Następnym punktem w naszym planie było Narodowe Muzeum Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej .

6. National Air and Space Museum - Narodowe Muzeum

Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej 

Adres: 6th Street and Independence Ave SW, Washington, DC 20560

Wszyscy odwiedzający muszą użyć wejścia na Independence Ave.

Wejście do Muzeum do strony ulicy Independence Ave.

Wiele wiszących modelów lotniczych w głównej gali wystawowej

Narodowe Muzeum Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej w Waszyngtonie jest otwarte codziennie w godzinach 10:00–17:30.

Jest to część kompleksu The Smithsonian, co oznacza, że wstęp do muzeum jest całkowicie bezpłatny. (Więcej informacji znajdziesz w sekcji: Przygotowania do wyjazdu > Rezerwacja i zakup biletów wstępu przed wyjazdem).

To jedno z najbardziej fascynujących muzeów, jakie można odwiedzić! Co roku przyciąga aż 9 milionów zwiedzających. Wśród eksponatów znajdują się m.in. statki kosmiczne, samoloty pasażerskie i odrzutowe, rakiety oraz kapsuły astronautów, które odegrały kluczową rolę w wielu historycznych misjach kosmicznych.

Układ Słoneczny - bardzo ciekawa wystawa

Narodowe Muzeum Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej to miejsce, które gromadzi ponad 60 000 wyjątkowych artefaktów oraz ponad 20 000 stóp sześciennych materiałów archiwalnych. Wśród najcenniejszych eksponatów znajdują się historyczne samoloty i obiekty z eksploracji kosmosu, takie jak legendarny Wright Flyer z 1903 roku czy moduł dowodzenia Apollo 11 Columbia. Kolekcja obejmuje nie tylko samoloty i statki kosmiczne, ale również tysiące innych skarbów: silniki, rakiety, mundury, kombinezony, balony, dzieła sztuki, dokumenty, rękopisy i fotografie. Razem tworzą one bogatą mozaikę historii lotnictwa i eksploracji przestrzeni kosmicznej. Od momentu otwarcia w 1976 roku muzeum jest światowym centrum wiedzy o lotnictwie i kosmosie. Inspiruje i edukuje kolejne pokolenia pilotów, astronautów i wszystkich pasjonatów podniebnych podróży z każdego zakątka globu.

Silniki Rolls-Royce są montowane w wielu samolotach.

Ćwierć-litrowy silnik rakietowy F-1 prezentowany jest w zupełnie innowacyjny sposób. Dzięki wielopoziomowej ekspozycji i sprytnemu rozmieszczeniu luster można podziwiać go z każdej perspektywy.

Kokpit pilota jedngo z wystawionych samolotów.

Jednym z najcenniejszych eksponatów jest skała przywieziona z Księżyca przez astronautów misji Apollo 17. Na uwagę zasługuje również najstarszy samolot na świecie, zaprojektowany w 1903 roku przez słynnych braci Wright. Nie można też pominąć wizyty w fascynującym planetarium.

Warto też odwiedzić tamtejsze planetarium

źródło: airandspace, https://airandspace.si.edu/sites/default/files/styles/callout_half/public/2024-08/NASM2024-04416-S.JPG?h=09a0c1d5&itok=T2mGsIU4, dostęp: 11.05.2025.

Nie przegap tego muzeum podczas wizyty w Waszyngtonie – na pewno Cię zachwyci i pozostawi niezapomniane wrażenia!

Główne kolekcje muzealne obejmują: lotnictwo, eksplorację kosmosu, astronomię, sylwetki osób, które poświęciły życie lotnictwu i badaniom kosmicznym, system słoneczny, rekordy i przełomowe osiągnięcia, naukę o powietrzu i przestrzeni, społeczeństwo i kulturę, technologię i inżynierię, a także historię konfliktów w powietrzu i kosmosie. 

Silniki, które można nacisnąć przycisk i usłyszeć ryk, są wystawiane w galerii Prędkości.

Pogoń za prędkością ukształtowała amerykańską kulturę i tożsamość narodową. Chevrolet to amerykański sportowy samochód kopnkurujący z europejskimi sportowymi samochodami.

Wśród światowej sławy artefaktów lotniczych i kosmicznych, które można podziwiać w Narodowym Muzeum Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej w Waszyngtonie, znajdują się (choć to tylko niewielka część imponującej kolekcji):

1.  Wright Flyer Plane

Ta maszyna to pierwsze na świecie urządzenie latające, które z sukcesem odbyło udany lot, i możesz zobaczyć ją na własne oczy. Ten przełomowy samolot przeszedł do historii 17 grudnia 1903 roku jako pierwsza napędzana, sterowana przez pilota maszyna latająca. Został zaprojektowany i zbudowany przez braci Wright, którzy zapoczątkowali nową erę w lotnictwie, dokonując pierwszych na świecie udanych lotów cięższym od powietrza napędzanym statkiem powietrznym.

Aż strach pomyśleć, patrząc na misternie połączone z sobą kawałki drewna pokryte cienkim jedwabiem, że ktoś odważył się wzbić w czymś takim w powietrze.

2. The Apollo 11 Command Module - Na wystawie znajduje się oryginalny moduł dowodzenia Apollo 11 Columbia – jedyny element statku kosmicznego Apollo 11, który powrócił na Ziemię po historycznej misji zakończonej pierwszym lądowaniem człowieka na Księżycu.

Oryginalny moduł dowodzenia Apollo 11 Columbia.

3. Model, Mars Science Laboratory, Mars Rover Curiosity

Łazik Mars Science Laboratory, znany jako Curiosity, z powodzeniem wylądował na Czerwonej Planecie 6 sierpnia 2012 roku, po niemal rocznej podróży z Ziemi. Curiosity to mobilne laboratorium naukowe, które dostarczyło na Marsa zaawansowane narzędzia do badania jego powierzchni. Jest to pierwsza pełnowymiarowa misja astrobiologiczna na Marsa od czasu lądowników Viking z 1976 roku.

Łaziki marsjańskie Opportunity i Spirit, używane podczas bezzałogowych misji NASA na Marsa.

4. Pressure Suit, A7-L, Armstrong, Apollo 11

Skafander kosmiczny Neila Armstronga, w którym odbył swoją historyczną misję na Księżyc. To właśnie w tym stroju dotykał próbek księżycowych skał, przywiezionych z misji Apollo 17 w 1972 roku.

Skafander kosmiczny Neila Armstronga

źródło: ids.si,https://ids.si.edu/ids/deliveryService?id=NASM-A19730040000-NASM2018-02096&max_w=900 ,dostęp: 12.05.2025.

5. Bell X-1 Glamour Glennis (pierwszy samolot, który przekroczył barierę dźwięku), 

14 października 1947 roku samolot Bell X-1 przeszedł do historii jako pierwsza maszyna załogowa, która przekroczyła barierę dźwięku. Wyposażony w silnik rakietowy, wzniósł się na wysokość testową, osiągając imponującą prędkość 1540 kilometrów na godzinę. Był to wówczas rekord zarówno pod względem prędkości, jak i wysokości lotu załogowego.

Pierwszy samolot, który przekroczył barierę dźwięku

źródło: ids.si, ids.si.edu/ids/deliveryService?id=NASM-A19510007000_NASM2015-07319&max=900, 

dostęp: 14.05.2025

Muzeum ma też drugą lokalizację: Steven F. Centrum Udvar-Hazy

414390 Air and Space Museum Parkway, Chantilly, VA 20151

........................................................................................................................

Bilety terminowe do National Air and Space Museum

Wstęp do obu lokalizacji Muzeum jest bezpłatny, jednak w Waszyngtonie obowiązuje system darmowych biletów terminowych. Każdy odwiedzający, niezależnie od wieku, musi posiadać taki bilet. Codziennie o 8:30 udostępniana jest dodatkowa pula biletów online, ważnych wyłącznie na ten sam dzień. Bilety można zdobyć bezpośrednio za pośrednictwem tej strony internetowej, ale warto się pośpieszyć, ponieważ szybko się wyczerpują.

Aby zarezerwować bilet terminowy, przejdź do strony:

https://www.etix.com/ticket/e/1029945/timed-entry-washington-the-smithsonian-national-air-and-space-museum-general-public

* Szczegółowe informacje dotyczące procesu rezerwacji znajdziesz w sekcji „Przygotowania do wyjazdu”, pod nagłówkiem „Rezerwacja i zakup biletów wstępu przed wyjazdem”.

Pamiętaj o włączeniu tłumaczenia podczas rezerwacji darmowych biletów.

Na stronie rezerwacyjnej:

• Wybierz dostępną datę z kalendarza oraz godzinę wejścia, a następnie kliknij confirm day (potwierdź dzień).
• Określ liczbę biletów i kliknij add tickets (dodaj bilety).
• Zostaniesz przeniesiony do koszyka (shopping cart), gdzie cena (price) będzie wynosić 0 dollars.
• Wybierz metodę dostarczenia (delivery method): wydrukuj bilety w domu lub zachowaj je na telefonie. Kliknij continue (kontynuuj).
• Wypełnij formularz Contact information (informacje kontaktowe), uzupełniając wszystkie pola oznaczone czerwoną gwiazdką. Zaznacz wymagane zgody (procedury, regulamin i RODO). Zaznaczenie przedostatniego pola jest opcjonalne.
• Kliknij purchase (zakończ rezerwację). Bilety zostaną przesłane na podany w rezerwacji adres e-mail.

Na stronie rezerwacyjnej znajdziesz również wiele istotnych informacji dotyczących wizyty w muzeum. Przeczytaj je uważnie przed przyjazdem.

Ważne informacje: System rezerwacji biletów terminowych Muzeum jest przeznaczony wyłącznie do użytku osobistego zwiedzających. Bilety nie mogą być odsprzedawane ani przekazywane innym osobom.

Kawiarnia Mars, znajdująca się na niższym poziomie, jest otwarta w godzinach 10:00–17:00. W ofercie znajdziesz pełny bar espresso, sałatki oraz kanapki. Prosimy pamiętać, że spożywanie własnego jedzenia w budynku jest zabronione. Możesz jednak zabrać ze sobą wielokrotnego użytku butelkę na wodę.

Po dokonaniu rezerwacji należy wydrukować potwierdzenie lub zapisać je w telefonie, aby okazać je przy wejściu. Osobiście polecam wydrukowaną wersję – jest niezawodna.

Na zwiedzanie warto zarezerwować co najmniej 3 godziny.

Przy wejściu do Muzeum bilety terminowe są skanowane, a następnie – zgodnie z zasadami obowiązującymi w większości miejsc publicznych w USA – należy przejść przez kontrolę bezpieczeństwa, obejmującą zarówno kontrolę osobistą, jak i skanowanie bagażu.

....................................................................................................................

Po wyjściu z muzeum skręcamy w prawo, przechodzimy na drugą stronę ulicy i kontynuujemy spacer prosto ulicą 7th St W. Następnie skręcamy w lewo w ulicę Madison Dr NW. Kolejnym przystankiem na naszej trasie będzie:

7) National Gallery of Art: Sculpture Garden 

Narodowa Galeria Sztuki: Ogród Rzeźb

Adres: Constitution Ave NW &, 7th St NW, Washington, DC 20004

Wstęp: darmowy

Ogród Rzeźb Galerii Narodowej to wyjątkowe miejsce, w którym centralna fontanna harmonijnie współgra z siecią ścieżek prowadzących przez plenerowe galerie pełne współczesnych rzeźb. Przestrzeń ta łączy rodzime amerykańskie drzewa i rośliny, tworząc starannie zaprojektowane strefy, które podkreślają unikalny charakter każdej instalacji artystycznej. Całość tworzy spokojną i inspirującą atmosferę, idealną do odkrywania piękna nowoczesnej rzeźby.

Alexander Calder, Cheval Rouge "Red Horse" (Czerwony Koń)

Fontanna, która zimą zamienia się w wielkie lodowisko.

Claes Oldenburg i Coosje van Bruggen "Typewriter Eraser" (gumka do maszyn do pisania)

Joan Miró "Personnage Gothique" (Postać Gotycka)

Louise Bourgeois "Spider" (Pająk)

Magdalena Abakanowicz "Puellae" (Dziewczyny)

Rzeźba polskiej artystki Magdaleny Abakanowicz. Każda z trzydziestu brązowych bezgłowych postaci w Puellae (co oznacza "dziewczęce" po łacinie) jest wyjątkowa, wykonana z indywidualnie rzeźbionych woskowych form opartych na odlewie ciała pojedynczego modelu dziecięcego. Praca ta nawiązuje do relacji, którą artystka usłyszała w Polsce o grupie dzieci, które zamarzły na śmierć, gdy były przewożone w samochodach bydlęcych z Polski do Niemiec w czasie wojny.

W parkach w Waszyngtonie bardzo często można spotkać ciekawskie i oswojone wiewiórki.

Po wyjściu z Ogrodu Rzeźb po drugiej stronie ulicy jest bardzo ciekawy budynek:

8) National Archives Museum - Narodowe Archiwa -

Adres: 701 Constitution Ave. NW, Washington, DC 20408,

Wejście do budynku od strony Constitution Avenue 

Otwarte codziennie: od 10.00 do 17.30

Wstęp do Archiwów jest bezpłatny; bilety nie są wymagane.

Jednak od marca do września mogą być długie kolejki, aby wejść do Archiwów Narodowych. Aby tego uniknąć, możesz dokonać rezerwacji biletu terminowego.

Takie bilety zarezerwowane online przed wizytą podlegają opłacie transakcyjnej w wysokości 1 USD 

Aby zarezerwować bilet terminowy, odwiedź stronę:

https://visit.archives.gov/visit/tickets

i tam kliknij: Reserve Advance Tickets

Narodowe Archiwa - główne wejście do budynku od strony Constitution Avenue 

Narodowe Archiwa -  widok na budynek od strony Pennsylvania Avenue

Czas na wizytę w jednym z najważniejszych budynków w Stanach Zjednoczonych, który jednocześnie stanowi ulubione miejsce wielu historyków i pasjonatów amerykańskiej historii. W monumentalnych Archiwach Narodowych szczególną uwagę przykuwa Rotunda – sala, w której publicznie wystawione są oryginały kluczowych dokumentów: Deklaracji Niepodległości, Konstytucji Stanów Zjednoczonych oraz Karty Praw (Bill of Rights), zawierającej pierwsze dziesięć poprawek do Konstytucji. Jeśli zdecydujesz się skupić wyłącznie na tym pomieszczeniu, zwiedzanie zajmie zaledwie kilka minut – warto jednak znaleźć czas i zobaczyć bardziej szczegółówo to wyjątkowe miejsce na mapie Waszyngtonu.

Konstytucja napisana w 1787 roku jest najwyższym prawem Stanów Zjednoczonych

Te cztery duże arkusze pergaminu definiują ramy i uprawnienia rządu federalnego.

źródło: visit.archives, https://visit.archives.gov/sites/default/files/styles/wide/public/2019-02/constitution-full-3W1A7478.JPG?itok=ymxMtumh, dostęp: 15.05.2025.

Następnie skręcić w lewo za budynkiem Archiwów w 7th Street NW i znów w lewo w

Pensylwania Ave NW. Po lewej budynek Archiwów z drugiej strony. Po prawej strony następny punkt wycieczki:

9) Navy Memorial Plaza - Pomnik Marynarki Wojennej

Stanów Zjednoczonych .

Adres: 705 Pennsylvania Avenue NW, Washington, DC 20408,

Pomnik Marynarki Wojennej i Centrum Marynarki Wojennej w Waszyngtonie honoruje i upamiętnia żeglarzy Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. Pomnik jest publicznym placem na wolnym powietrzu. Miliony ludzi odwiedzają Memoriał każdego roku, aby zastanowić się nad swoją służbą, uczestniczyć w naszych wydarzeniach i oddać hołd mężczyznom i kobietom z Morskich Usług.

Memorial Plaza zawiera największą mapę na świecie, znaną jako „Morze Greckie”. Jest domem dla kultowego posągu Lone Sailor, wysokich masztów z flagami sygnałowymi, basenami fontannowymi. Na zewnętrznych ścianch fontanny jest 26 płaskorzeźb z brązu przedstawiających historię Marynarki Wojennej.

Na zewnątrz pomnika znajduje się ładna, wielopoziomowa fontanna, a pośrodku pomnika jest się ładna mapa pokazująca wszystkie oceany.

Pomnik Marynarki Wojennej, za masztem z flagami jest fontanna

Nad placem stoi oryginalny pomnik Samotnego Żeglarza, który stał się kultowym, znanym w całym kraju przedstawieniem amerykańskich żeglarzy.

Podczas naszej wizyty udało nam się zobaczyć jedynie Pomnik i Plac. Po prawej stronie Placu, tuż przy trawnikach, znajduje się Centrum dla Zwiedzających (Visitor Centre). To miejsce poświęcone jest historii amerykańskich marynarzy – dawnych, obecnych i przyszłych. Centrum oddaje hołd mężczyznom i kobietom służącym w Morskich Służbach, celebrując ich wkład i poświęcenie. Dzięki angażującym wystawom, interaktywnym prezentacjom, opowieściom oraz kreatywnym wizualizacjom, Centrum inspiruje i edukuje tysiące odwiedzających każdego roku, ukazując bogatą historię i dziedzictwo Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. To także przestrzeń, w której z otwartymi ramionami witani są członkowie służb amerykańskiego kraju.

Jedno z najbardziej niedocenianych bezpłatnych muzeów w okolicy. Z zewnątrz może wydawać się niepozorne, ale wystarczy zejść piętro niżej, pod główne wejście, aby odkryć prawdziwy skarb. Czeka tam na zwiedzających imponująca kolekcja eksponatów – pouczających i starannie zaprojektowanych. To miejsce, które zachwyca jakością i treścią, a przy tym pozytywnie zaskakuje.

Centrum otwarte codziennie: od 09:30 do 17:00

Centrum dla Zwiedzających (muzeum) - Pomnik Marynarki Wojennej

Idziemy w lewo od pomnika, ulicą Pensylwania Avenue i po prawej stronie jest kolejny punkt wycieczki:

10) Federal Bureau of Investigation  (FBI) - Federalne Biuro Śledcze - 

Adres: 935 Pennsylvania Avenue NW, Washington, DC 20535, 

Główna siedziba Federalnego Biura Śledczego (FBI) pełni kluczową rolę w utrzymaniu praworządności w kraju. Część budynku jest dostępna dla turystów, którzy mogą poznać fascynującą historię największych zagrożeń dla Ameryki, dowiedzieć się, jak zbiera się odciski palców, oraz posłuchać o innowacyjnych metodach walki z przestępczością.

Główna siedziba Federalnego Biura Śledczego (FBI)

Podczas zwiedzania dowiesz się o działalności FBI jeszcze więcej, ale już teraz możemy zdradzić kilka interesujących szczegółów. Misją Biura jest ochrona Stanów Zjednoczonych przed wszelkimi zagrożeniami – zarówno bezpośrednimi i oczywistymi, jak i bardziej subtelnymi lub długoterminowymi. Wszystko to odbywa się w trosce o zapewnienie bezpieczeństwa narodowego.

Od momentu powstania FBI nieustannie się rozwija, poszerzając zakres swojej działalności, która obejmuje zarówno działania wywiadowcze, jak i egzekwowanie prawa. Oznacza to, że Biuro nie tylko wspiera przestrzeganie przepisów lokalnych i krajowych, ale także analizuje trudne do zdefiniowania zagrożenia.

Symbol FBI na budynku z bocznej strony od ulicy 9th Street NW.

Główne wejście do siedziby FBI.

Choć być może nie jesteś agentem specjalnym, warto wiedzieć, czym zajmują się ci niezwykle ważni ludzie pracujący na całym świecie. FBI koncentruje się na przeciwdziałaniu zarówno krajowemu, jak i międzynarodowemu terroryzmowi, prowadzi działania kontrwywiadowcze i walczy z cyberprzestępczością. Zajmuje się również zwalczaniem korupcji, ochroną praw obywatelskich, przeciwdziałaniem zorganizowanej przestępczości („mafii”) oraz innymi poważnymi zagrożeniami, w tym przestępstwami intelektualnymi.

FBI Experience to unikalna wycieczka organizowana w siedzibie FBI w Waszyngtonie. Dzięki interaktywnym multimediom, eksponatom i oryginalnym artefaktom zwiedzający mogą zgłębić, jak Biuro funkcjonuje na co dzień – zarówno w terenie, jak i w swojej głównej siedzibie oraz społecznościach w całych Stanach Zjednoczonych. Ta wyjątkowa atrakcja odkrywa kulisy operacji FBI, prezentując jego historię, wydziały śledcze, zasoby laboratoryjne oraz różnorodne ścieżki kariery w organizacji.

Niestety, zorganizowanie takiej wycieczki wymaga spełnienia kilku formalności.

Aby zarezerwować wizytę, należy złożyć wniosek za pośrednictwem biura swojego przedstawiciela w Kongresie. Rezerwację trzeba zgłosić z wyprzedzeniem wynoszącym od pięciu miesięcy do minimum czterech tygodni przed planowaną datą wycieczki. Szczegóły znajdziesz pod poniższym linkiem:

https://www.house.gov/representatives/find-your-representative

Aby rozpocząć, należy znaleźć nazwisko oraz dane kontaktowe swojego przedstawiciela w Kongresie.

 Jest to wymagane, ponieważ FBI przeprowadza kontrolę bezpieczeństwa wszystkich odwiedzających. Po przesłaniu zgłoszenia otrzymasz e-mail z potwierdzeniem rezerwacji. Na około tydzień przed planowaną wizytą otrzymasz wiadomość e-mail z informacją o zatwierdzeniu lub odmowie wejścia do strefy FBI oraz szczegółami dotyczącymi niezbędnej logistyki wycieczki. Sama wizyta trwa około dwóch godzin.

Więcej informacji o wycieczce FBI Experience  znajdziesz na tej stronie:

https://www.fbi.gov/contact-us/fbi-headquarters/the-fbi-experience

Po obejrzeniu budynku FBI skręcamy w prawo na Pennsylvania Avenue i kierujemy się w stronę Wieży Zegarowej, która znajduje się po przeciwnej stronie ulicy. Na pierwszych światłach przechodzimy na drugą stronę, gdzie czeka na nas kolejny punkt wycieczki.

Wieża Zegarowa widok od ulicy Pennsylvania Ave.

11) Old Post Office and Hotel Waldorf Astoria - Wieża zegarowa

i Hotel Waldorf Astoria 

Adres: 1100 Pennsylvania Avenue NW, Washington, DC 20004,

Tuż po przejściu przez światła możemy skręcić w lewo, gdzie znajduje się jedno z wejść do Hotelu Waldorf Astoria. Warto tam zajrzeć i zrobić kilka zdjęć – miejsce prezentuje się naprawdę imponująco.

Kierując się dalej w lewo, możemy podziwiać piękny widok na cały budynek, aż dotrzemy do pomnika Benjamina Franklina. Jest to jeden z czternastu pomników poświęconych rewolucji amerykańskiej, które można znaleźć w Waszyngtonie. Pomnik powstał w 1889 roku, aby upamiętnić działalność „Washington Post” (waszyngtońskiej poczty). Kiedy siedziba poczty została przeniesiona, statua została ofiarowana miastu jako dar. Ostatecznie pomnik znalazł swoje miejsce przed starym urzędem pocztowym – co jest symboliczne, ponieważ Franklin był pierwszym naczelnikiem poczty w historii Stanów Zjednoczonych.

Pomnik Benjamina Franklina przed budynkiem Hotel Waldorf Astoria Washington DC.

Wieża Zegarowa widok od ulicy 12th Street NW.

Żeby dostać się na taras widokowy historycznego budynku nie trzeba wchodzić do hotelu. Wejście znajduje się z drugiej strony budynku. Aby tam dojść za pomnikiem skręcamy w lewo w ulicę 12th Street i idziemy prosto, aż dotrzemy do końca Hotelu Waldorf Astoria (345 12th Street). Tam znajduje się mały parking – skręcamy za nim i podchodzimy do budynku hotelu. Przy wejściu znajdują się pięć czarnych drzwi. Pierwsze po lewej prowadzą na wieżę widokową.

Dzwi prowadzące na wycieczkę na Wieżę Zegarową

Wieża Zegarowa jest integralną częścią Hotelu Waldorf Astoria w Waszyngtonie. W 2018 roku magazyn Forbes uznał ten hotel za jeden z najbardziej luksusowych na świecie.

Budynek Poczty, wzniesiony w latach 1892–1899 w stylu neoromańskim, początkowo składał się z imponującej 96,01-metrowej wieży zegarowej oraz ośmiokondygnacyjnego budynku z wewnętrznym atrium. Po ukończeniu budowy Post Office Pavilion stał się najwyższym budynkiem w Waszyngtonie. Obecnie plasuje się na trzecim miejscu pod względem wysokości w stolicy USA, ustępując jedynie Pomnikowi Waszyngtona oraz bazylice Niepokalanego Poczęcia. Historyczny budynek przy Pennsylvania Avenue pełnił funkcję głównej siedziby urzędu pocztowego w Waszyngtonie do 1914 roku, po czym został przekształcony w biurowiec. Przeszedł istotne renowacje w latach 1977 i 1983. W 2013 roku budynek został wydzierżawiony firmie należącej do przedsiębiorcy i miliardera Donalda Trumpa, która do 2016 roku przekształciła go w luksusowy Trump International Hotel Washington, D.C. W 2022 roku hotel zmienił właściciela i obecnie działa pod nazwą Hotel Waldorf Astoria Washington DC.

Na parterze budynku, oprócz hotelu, znajdują się restauracja oraz księgarnia, a na wieży zegarowej, na wysokości 82,30 m, urządzono punkt widokowy, z którego roztacza się imponujący widok na okolicę. W wieży można również podziwiać dziesięć dzwonów o wadze od 300 do 3,000 funtów, będących replikami tych z Opactwa Westminsterskiego. Dzwony, zawieszone w 1983 roku, zostały podarowane Stanom Zjednoczonym w 1976 roku i są uruchamiane podczas wyjątkowych okazji. 

Wieża zegarowa to obiekt publiczny, niezależny od właściciela tego hotelu. Każdy może ZA DARMO wjechać na taras widokowy i podziwiać panoramę Waszyngtonu.

Przed wejściem należy przejść przez kontrolę bezpieczeństwa oraz zostawić większe bagaże. W środku znajduje się Galeria Muzeum Walkway. Na ścianach holu można zobaczyć ogromne fotografie ukazujące historię dawnej poczty – jej wygląd dawniej i dziś.

Aby dostać się na taras widokowy, należy skorzystać z dwóch wind. Pierwsza z nich pozwala nam zajrzeć na imponujące lobby, pełne złotych akcentów, oraz elegancką restaurację. Na mnie zrobiło to duże wrażenie 🙂. Ściany windy wykonane są ze szkła, co dodaje całemu doświadczeniu wyjątkowego charakteru. Podczas oczekiwania na windę, pracownik obsługi krótko przedstawia historię budynku i dawnej poczty. Na samej górze czeka nas taras widokowy, z którego roztaczają się wspaniałe widoki na miasto Waszyngton w każdym kierunku.

Szklana winda na taras widokowy.

Widok z windy na imponujące lobby Hotelu Waldorf Astoria Washington DC.

Piękna panorama Waszyngtonu, w oddali Kapitol.

Czarne stalowe pręty zabezpieczające okno w Wieży Widokowej.

Widok na Pomnik Waszyngtona, telefon włożony ostrożnie między prętami.

Muszę jednak uczciwie wspomnieć, że robienie zdjęć na tarasie może być nieco problematyczne. Część przestrzeni jest osłonięta szybami, a w pozostałych miejscach zabezpieczenia stanowią czarne, metalowe pręty. Próba włożenia telefonu między pręty, aby zrobić zdjęcie, niesie ryzyko jego upuszczenia. Jeśli tak się stanie, istnieje nawet szansa, że ktoś idący ulicą poniżej zostanie przypadkowo uderzony spadającym urządzeniem. Oczywiście wszyscy robią zdjęcia, ale należy być bardzo ostrożnym.

Wieża jest otwarta codziennie od 9:00 rano do 17:00, przy czym ostatnie wejście jest o 16:30. Wieża jest obsługiwana przez National Park Service.

Film z Internetu z wycieczki na Wieżę Zegarową:

https://www.youtube.com/watch?v=6HabtstzS50

W oryginalnym planie Wieża Widokowa była naszym ostatnim punktem na pierwszy dzień wycieczki, jednakże była godzina 16.00 i postanowiliśmy zobaczyć coś więcej.Szybka burza mózgów i wybraliśmy pobliskie Narodowe Muzeum Historii Amerykańskiej. I to była bardzo dobra dezycja, choć mieliśmy zdecydowanie za mało czasu na dokładne zwiedzenie wszystkich ekspozycji.

Więc po wyjściu z budynku z Wieżą Widokową skręcamy w lewo i dziemy ulicą 12th Street. Na przejściu przechodzimy na drugą stronę i zaraz na drugą stroną ulicy US-50. Skręcamy w prawo i idziemy prosto aż dojdziemy do Muzeum. 

Wejście do Narodowego Muzeum Historii Amerykańskiej

12) National Museum of American History - Narodowe Muzeum Historii Amerykańskiej.

Adres: 1300 Constitution Ave. NW, Washington, DC 20560,

Godziny otwarcia: 10:00 - 17:30

Muzeum jest częścią prestiżowego kompleksu The Smithsonian, co oznacza, że wstęp jest całkowicie bezpłatny, a rezerwacja biletów nie jest wymagana. Przy wejściu obowiązuje kontrola bezpieczeństwa, obejmująca zarówno sprawdzanie osób, jak i skanowanie bagażu.

To zdecydowanie jedno z najlepszych muzeów, jakie miałam okazję zwiedzić w Waszyngtonie – zrobiło na mnie ogromne wrażenie. Kiedy weszliśmy do środka, od razu uderzyło nas bogactwo historii narodu – miłość do kraju i poczucie patriotyzmu

Odkryj fascynującą historię Ameryki, zanurzając się w eksponatach nawiązujących do czerwieni, bieli i błękitu. Kolekcja muzeum liczy ponad trzy miliony artefaktów, a wystawy są nie tylko perfekcyjnie zorganizowane, ale także niezwykle interesujące. Zwiedzanie tego imponującego miejsca zajmie Ci co najmniej 2,5 godziny – warto je zaplanować!

Amerykańska demokracja: Wielki skok wiary bada historię uczestnictwa obywateli, debaty i kompromisu

od formacji narodu do dziś.

Kolekcje muzealne oferują fascynujący przegląd różnych aspektów życia w Ameryce. Znajdziesz tu eksponaty związane z biznesem i pracą, modą i akcesoriami, energią i technologią, inżynierią, architekturą, życiem rodzinnym i społecznym, historią pierwszych dam i prezydentów, kulinariami, przemysłem i wynalazkami, sportem i rekreacją, muzyką, zdrowiem, monetami, polityką, imigracją, wojskiem, nauką i wieloma innymi dziedzinami.

Scena z sekcji wojny w Wietnamie

Najciekawsze eksponaty:

- Wśród najważniejszych artefaktów znajdziesz najbardziej ikoniczny symbol Ameryki: Flagę Gwiaździstego Sztandaru (Star-Spangled Banner). To właśnie ta flaga powiewała nad Fortem McHenry w Baltimore podczas wojny w 1812 roku i zainspirowała Francisa Scotta Keya do stworzenia amerykańskiego hymnu narodowego.

Specjalna obudowa za szklaną ścianą chroni delikatną wełnę i bawełnianą flagę, zapewniając jednocześnie maksymalną widoczność dla odwiedzających.

źródło: americanhistory, https://americanhistory.si.edu/sites/default/files/exhibitions/SSB-gallery-2.jpg, dostęp: 16.05.2025.

- Cylinder prezydenta Abrahama Lincolna, noszony przez niego w tragiczny wieczór 14 kwietnia 1865 roku, kiedy udał się do Teatru Forda i został zamordowany przez Johna Wilkesa Bootha. Kapelusz ten jest jednym z najbardziej symbolicznych prezydenckich artefaktów.

Cylinder, który miał na sobie Abraham Lincoln, kiedy został zastrzelony.

źródło: i0, https://i0.wp.com/vintageheavymetal.com/wp-content/uploads/2022/10/abe-lincoln-museum-hat.jpg, dostęp: 16.05.2025.

Wystawa Pierwsze Damy (The First Ladies) koncentruje się na kluczowej roli tych kobiet i na tym, jak przekształciły rolę, aby przyczynić się do administracji prezydenckiej. Kolekcja również zwróciła uwagę na oszałamiające suknie noszone przez wiodące amerykańskie kobiety podczas kilku kul inauguracyjnych, wraz z ich klejnotami, torebkami, a nawet butami - każda odzwierciedlała modę i styl własnej epoki.

Wystawa Pierwsze Damy.

Niekonwencjonalny posąg pierwszego prezydenta USA George’a Washingtona został zainstalowany w rotundzie USA. Później został przeniesiony do Muzeum w 1908 roku.

Odwiedź kuchnię Julii Child – wyjątkowe miejsce, które stało się częścią wystawy FOOD: Transforming America's Table 1950-2000. Ekspozycja przedstawia ewolucję kuchni amerykańskiej, podkreślając wpływ nowych technologii, wizjonerskich pomysłów oraz przemian społeczno-kulturowych.

– Dołącz do pasjonatów motoryzacji, zwiedzając wystawę Ameryka w ruchu. Zobacz imponujące lokomotywy, samochody, motocykle, odwiedź rekonstrukcję stacji kolejowej oraz fragment legendarnej Route 66 o długości 40 metrów.

260-tonowa lokomotywa „1401”, która wciągnęła pociąg pogrzebowy prezydenta Franklina Roosevelta w część podróży do Waszyngtonu.

H. Nelson Jackson i Sewall K. Crocker zakończyli pierwszą podróż samochodem przez Stany Zjednoczone w tym samochodzie turystycznym Winton na początku XX wieku, w czasie, gdy w wielu częściach kraju było niewiele stacji benzynowych.

Możesz poczekać w wydzielonej poczekalni na dworcu kolejowym.

Nasze ulubione wystawy to:

• America on the Move
• Entertainment Nation (Rozrywka)
• On the Water
• Power Machinery
• The First Ladies
• Within These Walls
• American Democracy

Więcej informacji na stronie Muzeum:

https://americanhistory.si.edu

oraz na stronie:

https://tribune.net.ph/2025/02/08/smithsonians-national-museum-of-american-history-marches-on

Telewizja dziecięca,przyniosła miłe wspomnienia naszych dziecięcych dni.

„American Democracy” bada historię uczestnictwa obywateli, debaty i kompromisu od powstania narodu do dziś. Jednym z najważniejszych wydarzeń jest zmieniający się przypadek pokazujący, jak Amerykanie ukształtowali system polityczny, „wnosząc petycje stopami”

Po intensywnym dniu zwiedzania wróciliśmy metrem na początkową stację Greenbelt, gdzie odebraliśmy samochód, a następnie udaliśmy się na zasłużony nocleg. Kolejny dzień zapowiadał się równie pełen atrakcji i wrażeń.

Zwiedzanie rozpoczęliśmy rano, około godziny 9:30, a do miejsca noclegu wróciliśmy dopiero o 19:00.

Serdecznie zapraszam do przeczytania relacji z pozostałych dni naszej podróży po Ameryce!